ضد عفونی تحت خلاء
ضد عفونی تحت خلاء
به عملیات از بین بردن عوامل خسارت زا تحت گاز ضدعفونی در شرایط خلاء نسبی، ضدعفونی تحت خلاء vacuum Fumigation اطلاق می شود. این عوامل شامل حشرات، لارو، شفیره، تخم و سایر موارد وابسته به آفت ها روی تمام کالاهایی که مستقیم یا غیر مستقیم در سلامت انسان و موجودات زنده تاثیردارد.
مفهوم ضدعفونی:
هر گونه فرایندی که منجر به ازبین بردن عوامل خسارت زا اعم از میکروارگانیسم ها، قارچ ها و آفات با استفاده از تغییر در شرایط محیطی، پرتو دهی، ترکیبات شیمیایی یا گاز های خاص شود، ضدعفونی نام گذاری می شود.
تعریف خلاء:
به فضای خالی از ماده خلاء گفته می شود. بدین معنی که حتی مولکول های هوا هم در محیط وجود نداشته باشد. این تعریف بسیار ایده ال می باشد. در عمل ایجاد همچین شرایطی تقریبا غیر ممکن است. در این حالت خلا های نسبی معنی پیدا می کنند. واحد های اندازه گیری میزان خلاء بار یا میلی متر جیوه می باشد. منفی 760 میلی متر جیوه معادل منفی یک بار و خلاء کامل است.
در مورد افات نباتی، Fumigation باید به گاز دهی یا بخور ترجمه شود ولی به اقتضای شرایط مصطلح در این متن به ضدعفونی اکتفا شده است.
معرفی دستگاه ضدعفونی تحت خلاء پانل کاران
شرکت پانل کاران سبلان از سال 1397 با همکاری یکی از بزرگترین تیم های متخصص در امور ضدعفونی و حفظ نباتات اقدام به راه اندازی واحد ساخت دستگاه های ضدعفونی تحت خلاء کرد. در این مدت سعی کردیم با بررسی آنچه مورد نیاز صنایع مختلف در زمینه ضدعفونی و آفت زدایی است، اقدام به بومی سازی دستگاه ها نماییم. برای اولین بار با مهندسی معکوس نمونه های خارجی، ظرفیت و مکانیزم عملکرد دستگاه ها بر اساس نیاز مشتریان در واحد فنی مهندسی شرکت طراحی و تولید شد. مفتخریم که اولین دستگاه های ضدعفونی تحت خلاء پایین (LVFC) در واحد فنی مهندسی پانل کاران طراحی و ساخته شده و تاییدیه سازمان حفظ نباتات را اخذ کرده است.
دستگاه های ضدعفونی تحت خلاء بالا (HVFC) پانل کاران بدون محدودیت ابعاد امکان ایجاد 80درصد خلاء در کمتر از 15 دقیقه را دارد. دستگاه هایی با ظرفیت ضدعفونی 10 تن در ساعت برای مشتریان خوب این شرکت طراحی و ساخته شده است. تعدادی از دستگاه های این شرکت در گمرکات کشور در حال استفاده و بهره برداری 24 ساعته می باشد.
شرکت هایی که از دستگاه ضدعفونی ما استفاده می کنند عبارت اند از:
انواع ضدعفونی:
1. ضدعفونی به روش اتمسفریک:
پر کاربرد ترین روش ضدعفونی و آفت زدایی روش اتمسفریک می باشد. در این حالت ابتدا کالا در محلی دپو شده و روی آن با استفاده از نایلون ضخیم پوشانده می شود. حتما باید سعی شود هر گونه ارتباط با محیط مسدود شود. سپس بسته به حجم کالا، به ازای هر مترمکعب مقدار مشخصی گاز ضدعفونی با توجه به دمای محیط تزریق شده و پس از مدت زمان مشخصی، تهویه صورت می گیرد.
محاسن:
• این روش به ظاهر روش کم هزینه ای است.
• نیاز به حمل و نقل و جابجایی زیادی وجود ندارد.
معایب:
• این روش نیازمند است کالا حداقل 24 ساعت در فضای مورد نظر تحت تاثیر گاز قرار بگیرد.
• اثر بخشی این روش نهایتا 60 تا 70 درصد خواهد بود
• این روش روی تخم آفات موجود در کالا تاثیرگذار نمی باشد.
2. ضدعفونی تحت خلاء پایین: (Low Vacuum Fumigation chamber)
در این روش محفظه ای فلزی به ابعاد مورد نیاز ساخته شده و کالا در آن چیده می شود. بوسیله پمپ مخصوص 25 درصد خلا ایجاد شده و سپس گاز متیل بروماید در محفظه تزریق می شود. ایجاد خلا باعث نفوذ بهتر گاز و در نتیجه اثر گذاری را بالا می برد.
محاسن:
• زمان مورد نیاز برای ضدعفونی حدود 6 تا 7 ساعت.
• اثرگذاری بالای 90 درصد.
• خلا باعث از بین رفتن شفیره و تخم تا حد زیادی می شود.
معایب:
• نیاز به سرمایه گذاری بالاتر نسبت به روش اتمسفریک.
• نیاز به جابجایی بار دارد.
3. ضدعفونی تحت خلاء بالا: (High vacuum Fumigation chamber)
در این روش محفظه ای با توان تحمل خلاء بالا طراحی و ساخته می شود. طراحی محفظه به گونه ایست که امکان ایجاد 75 درصد خلا را دارد. در این حالت کالا در محفظه چیده شده و دربها کاملا قفل و درزبندی می شود. سپس با استفاده از پمپ های خلاء توان بالا، طی 12 تا 15 دقیقه خلا 75 درصدی در محفظه دستگاه ایجاد می شود. بخش عمده تخم و حشره و شفیره و هر گونه آفت موجود در کالا در این میزان خلاء منهدم شده و از بین می رود. پس از ایجاد خلا مورد نیاز، پمپ ها بصورت اتوماتیک قطع شده و گاز به مقدار مورد نیاز، تزریق می شود. در این روش با 3 الی 4 ساعت مجاورت کالا با گاز، عملیات ضدعفونی انجام می شود. در این روش گاز به طور کامل به تمام لایه های کالا نفوذ کرده و تاثیر خواهد داشت. اثربخشی در این روش 99 درصد می باشد و بالاترین میزان اثربخشی در روش های ضدعفونی و از بین بردن آفات را دارد. با توجه به زمان کوتاه و اثر بخشی بالا به عنوان بهترین روش برای ضدعفونی می توان از این مدل نام برد.
محاسن:
• اثر بخشی بالا.
• سرعت بالا و صرفه جویی در زمان بخصوص برای مجموعه های با گردش بالا.
• از بین بردن کامل تخم و شفیره و حشرات زنده.
• قابلیت جابجایی دستگاه بسته به طرح چیدمان سالن و انبار.
• دارای دو درب برای تخلیه و بارگیری بصورت خطی.
معایب:
• نیاز به سرمایه گذاری اولیه بیشتر.
روش کار: در دستگاه های ضدعفونی تحت خلاء، همانطور که پیشتر هم ذکر شد روش کار بدین صورت است که ابتدا بر اساس نیاز و گردش کالای مجموعه، دستگاه در ابعاد مورد نیاز طراحی و سپس ساخته و نصب می شود. بهره بردار کالا را در محفظه دستگاه قرارداده و درب های دستگاه بسته می شوند. نوع چیدمان هیچ تاثیری در میزان اثرگذاری دستگاه ندارد.
بدین معنی که می توان بار را به صورت فله، بسته بندی شده، روی پالت یا روی قفسه یا حتی روی کف دستگاه بصورت فله چید. هیچ گونه نیازی به قفسه بندی و ایجاد فضای خالی بین کالای چیده شده وجود ندارد. حتی امکان چیدن کالا با کارتن و نایلون و گونی هم میسر است فقط کافی است روزنه ای برای عبور هوا وجود داشته باشد. پس از چیدن کالا در محفظه، درب های دستگاه بطور کامل بسته و درزبندی می شود.
در مرحله بعد پمپ های مکش فعال شده و با استفاده از سیستم کنترل اتوماتیک خلا مورد نیاز در محفظه ایجاد می شود. پس از ایجاد خلاء به میزان تعیین شده، پمپ ها بصورت اتوماتیک خاموش شده و عملیات تزریق گاز شروع می شود. مقدار گاز مورد نیاز داخل محفظه تزریق می شود. پس از گذشت زمان لازم برای ضدعفونی آلارم دستگاه به صدا در امده و زمان تخلیه بار فرا رسیده است. پیش از تخلیه محفظه باید عملیات گاز زدایی انجام شود.
سپس امکان تخلیه کالا و استفاده از آن وجود دارد. بدیهی است محیط نگهداری پس از آفت زدایی در جلوگیری از آلودگی مجدد تاثیرگذار خواهد بود. دستورالعمل های کار بادستگاه و سرویس و نگهداری بصورت مستند مجلد به مشتریان شرکت تقدیم خواهد شد.
انواع دستگاه ضدعفونی تحت خلاء:
- Low vacuum Fumigation chamber (LVFC)
- High vacuum Fumigation chamber (HVFC)
توضیح و شرایط کار دو مدل دستگاه در مطالب فوق بیان شد. در این بخش به تفاوت های دو دستگاه اشاره خواهد شد. تفاوت این دو در زمان کار و اثرگذاری می باشد.برای کالا های حجیم می توان از دستگاه سری LVFC شرکت پاکان استفاده کرد. کالاهایی از جمله پنبه، الیاف، پارچه، پالت های چوبی
در مورد دستگاه سری HVFC شرکت پاکان با عنایت به اثر بخشی و ضریب اطمینان آن در تمام موارد و محصولات با اطمینان کامل می توان از این دستگاه ها استفاده کرد. بدیهی است هر دو دستگاه به گونه ای طراحی شده اند که نیاز های صنایع مرتبط را برطرف نمایند. متخصصین شرکت پاکان امادگی ارائه هر گونه مشاوره در این خصوص به مشتریان گرانقدر را دارند.
محصولات قابل استفاده:
پنبه _ خرما _ خشکبار _ حبوبات _ غلات _ پالت های چوبی _ مصنوعات چوبی _ میوه خشک.
در ضدعفونی کردن تمام کالاهای فوق می توان براحتی از هر دو نوع دستگاه استفاده کرد. نکته قابل توجه در مورد کالاها و میوه ها (با درصد رطوبت بالا) این است که با عنایت به تبخیر شدن آب در خلا بالا امکان چروک شدن و منهدم شدن محصولات وجود دارد. در غیر از این موارد امکان ضدعفونی کردن با این روش برای تمام محصولات وجود دارد. لازم به ذکر است دمای تبخیر آب در فشار یک اتمسفر حدود 100 درجه است ولی در 75 درصد خلا به حدود 18 درجه کاهش میابد.
انواع گازها:
- متیل بروماید
سایر کاربرد های خلاء:
با توجه به طراحی و شرایطی که برای این درستگاه ها ایجاد شده علاوه بر کاربردهای اصلی موارد استفاده دیگری هم در صنایع مطرح شده است. به عنوان مثال برای خشک کردن و کاهش رطوبت کالاهای که در صنایع حتی غیر مرتبط به مواد غذایی هم هستند مورد استفاده قرار گرفته است. به عنوان مثال برای خشک کردن کلوخه های مواد معدنی صنایع داروسازی و …
